Eskiden Radar da bulunan alanda turnuvalar düzenlerdik. Futbol maçları yapardık. Bazen de helikopterler futbol oynadığımız alana iner ve kalkarlardı. O yüzden belki haberli ve beklide habersiz yazılan birçok makalelerde bu önemli ayrıntıdan söz edilmemişti. Bu açıklamadan sonra yeni bir yatırımı Rize’de ilk kez yine ben köşeme taşıyacağım. Bilindiği gibi bir önceki köşe yazımda uzman gözüyle bölgemize yapılması düşünülen “DEMİRYOLLARI” ile ilgili yazı yazacağımı belirtmiştim. Bu konuda hassasiyet göstererek bizi hem yazı ve de görsel olarak bilgilendiren değerli Pazar’lı hemşerimiz Demiryolları yapım dairesi başkanı Mustafa Babal’a teşekkür ediyorum. Hemşerimiz Babal demiryollarıyla ilgili uzun ve detaylı bir açıklama yolladı. Bu açıklamaların tamamını değil de bizi yani bölgemizi ilgilendiren bölümlerini sizlere sunacağım.
Ülkemizde demiryollarının mazisi 156 yıl öncesine dayanmaktadır. Zaman içinde mesela 1940 lı yıllardan itibaren bu alana yeterli önem verilmemiştir.2003 yılından itibaren devlet politikası olarak ele alınan demiryolları 60 yıl aradan sonra yeni bir demiryolu seferberliği yapılmıştır. Bu bağlamda yenilikleri tamamlayıp, Yüksek Hızlı Tren 2009’dan itibaren Ankara- Eskişehir arasında haklımızın hizmetine sunulmuş ve 250 km/saat hızla Türkiye dünyada 8.Avrupa’da 6.Yüksek Hızlı Tren işletmeciliğine geçmiştir. İkinci Yüksek Tren hattı ise Ankara-Konya güzergâhı tamamen yerli yüklenicilerin, Türk mühendislerin inşa ettiği, dünyada emsalleri arasında en kısa sürede tamamlanan ve en ekonomik maliyetle işletmeye açılan hat.8 yılda 888 kilometre YHT yolu olmak üzere 1076 kilometre demiryolu yapılmış olup 135 kilometre demiryolu inşası gerçekleştirilmiştir. Yapımı devam eden Eskişehir-İstanbul yüksek hızlı tren yolu test sürüşlerine 2013 yılı sonunda başlanacaktır. Edirne-Kars hızlı tren koridoru Ankara-Sivas kısmının altyapı inşası devam etmektedir. Ankara-İzmir yüksek tren yolunun ilk etabı olan Ankara-Afyonkarahisar kesiminin ise inşaatına başlanmıştır. Sakarya’da hızlı tren ve metro araçları, Çankırı’da hızlı tren makasları, Sivas, Sakarya, Afyon, Konya ve Ankara’da hızlı tren traversleri, Erzincan’da ray bağlantı malzemeleri üreten tesisler kurdurulmuş, TCDD’nin desteğiyle KARDEMİR’DE yüksek hızlı tren rayları üretilmeye başlanmış, Kırıkkale’de tekerlek üretimi için Makine Kimya ile işbirliğine gidilmiş, özetle yerli bir demiryolu endüstrisinin öncü adımları atılmıştır.
Demiryolları önceden yurt dışından tren seti ithal ederken, Eskişehir ve Adapazarı fabrikalarında yerli tren seti üretimine başlamıştır.2023 yılına kadar yaklaşık 10.000 km YHT ve 4.000 km konvansiyonel hat yaparak, toplam demiryolu ağını 25.940 km’ye, 2035 yılına kadar ise yaklaşık 11.500 km YHT ve 5000 km konvansiyonel hat yaparak, toplam demiryolu ağı 28.440 km. ye yükseltilecektir. Böylece; Cumhuriyetimizin 10’uncu yılında “Demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan” diye tek yürekten aynı marşı söylemişsek, 100’ncü yılında da “Hızlı trenle ördük anayurdu dört baştan” marşını söylemeyi milletimiz hak edecektir. Ankara-Sivas-Erzincan-Trabzon Hızlı Demiryolu: Ankara-Doğu güzergâhı; bir taraftan ülkemizin batı sınırından doğu sınırına kadar uzanan demiryolu ağının boylamasına ana arteri oluşturmakta, diğer taraftan ise Avrupa-İran, Avrupa-Ortadoğu ve Kafkas ülkelerinin demiryolu bağlantısı üzerinde bulunmaktadır. Ayrıca Pan-Avrupa 4. Koridorunun devamında yer almaktadır. Ankara- Sivas arası 405 km uzunlukta hızlı demiryolu inşaatı tüm hızıyla devam etmektedir. Sivas-Erzincan arasında ise 240 km proje çalışmaları devam etmektedir. 2013 yılı sonunda projenin tamamlanmasına müteakip 2014 yılında yapım ihalesine çıkılması planlanmaktadır. Bundan sonra, Erzincan’dan Erzurum ve Trabzon istikametinde ilerlemesinin önü açılacaktır.
2010-2023 hedeflerinde bulunana Erzincan-Trabzon demiryolu hattı inşaatı için uygulama projeleri tamamlattırılıp yapımına başlanabilecektir. Trabzon hızlı demiryolu hattında yolcu ve yük taşımacılığı birlikte yapılacaktır ve hızı 200 km/saat olacaktır. Ankara- Sivas- Erzincan-Trabzon hızlı demiryolu hattının tamamlanmasıyla seyahat süreleri duruşlar dahil şöyle olacaktır: Trabzon-Erzincan 1saat 15 dakika, Trabzon-Sivas 2 saat 45 dakika, Trabzon-Ankara 4 saat 45 dakika, Trabzon-İstanbul arası ise 7 saat 30 dakika olacaktır. Duruş yapmadan Trabzon-Ankara-İstanbul arası 7 saat olacaktır ve Ankara-İstanbul arasının 350 km/saat hızlı hattın yapılması halinde ise 6 saatte seyahat edilebilecektir.
Görüldüğü gibi ülkemizde demiryolları ağı her geçen gün yeni alanlarla büyümeye başlamıştır. Peki, Doğu Karadeniz bölgesinde durum nedir? Bu konuda da detaylı açıklamalar Sayın Babal tarafından kaleme alınmış olup, ben sadece; Rize-Batum hattında yapılan çalışmaları sizlere aktaracağım. Yapımı planlanan, Trabzon - Tirebolu - Erzincan - Diyarbakır (İTÜ-1985),Trabzon -Of - Bayburt - Erzincan (Alternatif Çalışma)(KTÜ),Trabzon - Rize - Hopa (KTÜ-1996),Hopa - Sarp - Batum (KTÜ-1995).Yeni demiryolu hatları ile 1998 yılında açılan Sarp Sınır Kapısı’nın hizmete girmesi ile başlayan turizm faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ulaşım ihtiyacının karşılanması, Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki yerleşim yerlerinin mevcut demiryolu şebekesi ile irtibatlarının sağlanması ile mevcut demiryolu şebekesinin Kafkasya ve Kafkasya üzerinden Rusya Federasyonu’na ve Orta Asya’ya bağlanmasını amaçlamaktadır. DLH tarafından İstanbul Teknik Üniversitesine 1985 yılında yaptırılan fizibilite etüdü 1997 yılında güncellenmiştir. Bu proje ile Doğu Karadeniz Bölgesinin demiryolu ile Güneydoğu Anadolu'ya, GAP bölgesine bağlantısı sağlanacaktır.
Trabzon-Rize-Hopa demiryolu projeye ait karakteristik değerler. Toplam Uzunluk 165 km, Hat Sayısı: Çift Hat, Azami Eğim: % 0,10,Asgari Kurp yarıçapı: 3000m,Proje Hızı: 200 km/saat, Toplam Tünel Boyu: 44,5 km. projenin değerlendirilmesi (KTÜ-1996) Proje mali ve ekonomik yönden yapılabilir (fizibıl) bulunmuştur. Hopa-sarp-Batum demiryolu Hopa-Sarp-Batum arasında yapılacak olan bir demiryolu bağlantısı; uluslararası ticaretin artmasını, yük ve yolcu taşımacılığının daha ekonomik bir şekilde yapılmasını sağlayacaktır. DLH Genel Müdürlüğü 1995 yılında, Karadeniz Teknik Üniversitesine Tirebolu-Giresun, Hopa-Sarp-Batum, Demiryolu Hatları için Fizibilite Raporunu hazırlattırmıştır. Karadeniz sahil yoluna paralel demiryolu? Karadeniz sahil yolu projesi kapsamında yürütülen bölünmüş yol çalışmalarının Trabzon-Hopa kesimlerinde karayolu yanına demiryolu yapılıp yapılamayacağı hususunda 2003 yılında mahallinde incelenmelerde bulunulmuştur: Karayolu projesi kapsamında demiryolu için uygun bir arazi koridorunun bulunmadığı tespit edilmiştir. Karayolu ve demiryolu eğimleri ile kurplarının farklı olması nedeniyle karayolu-demiryolu paralelliğinin sağlanmasının çok zor ve maliyetli olacağı görülmüştür.1 inci alternatif: Dağ tarafına demiryolu: % 40 tünel, % 20 köprü, % 40 dolgu-yarma2 nci alternatif: Deniz tarafına demiryolu: Yapımı ve koruması çok zor. DLH Genel Müdürlüğü tarafından, Erzincan’dan Karadeniz’e Bağlantı sağlanabilmesi amacıyla alternatif güzergâhlarla ilgili fizibilite ve proje yaptırılması için çalışmalara başlanmıştır. Fizibilite sonucuna göre en uygun bulunan güzergâh için uygulama projesi yaptırılacaktır. Görüldüğü gibi İlimizin kalkınması için birçok proje hazırlanmış lakin hayata geçirmiştir. Umarım öncelikle yöre vekillerimiz, Valimiz, İlçe Kaymakamlarımız, Belediye başkanlarımız, biz basın mensupları ve sivil toplum kuruluşları bu güzel yatırımları devamlı gündemde tutarak Rize olarak hak ettiğimiz konuma geliriz.