Akıl nimetinin insana verilişinin en önemli nedeni günlük hayatında her şeyin en iyisini, en güzelini ve en adaletlisini aramak ve bulmak içindir. Bu zorunluluğu hissetmeyen bir insan hep kendisi için ve başkalarını düşünmeden yaşar. Yaptığı yanlışlar ve işlediği günahlar, sıradan davranışlar haline gelir. İnandığı gibi yaşamayan bir insan, zamanla yaşadığı gibi inanmaya başlar. Buna engel olması için insanın takva sahibi olması gerekir. Takva ise günahlardan kaçınmakla elde edilir. Günlük hayatımızda ehemmiyet vermediğimiz birçok günah, kalbimize siyah noktacıklar bırakmakta ve kalbimizi iyice karartarak bizi iflah olmaz bir vaziyete düşürmektedir. Yapılan her bir iyilikte manevi lezzet olduğu gibi, her bir günahta da manevi bir elem ve vicdan azabı vardır. Bu azaptan kurtulmak isteyen insanlar, akıl ve düşünceyi lüzumsuz şeylerle meşgul ederek gaflet uykusuna dalmanın yollarını ararlar. Bu ise azap üstüne azap eklemekten başka bir işe yaramaz. İnsanın kendi mahiyetini keşfetmesi, iç gözlem ve sorgulamalar yaparak üstün ve eksik taraflarının farkına varması, bunları şuurlu bir şekilde kontrol etmesi gerekir. İnsanda bulunan en alt seviyedeki nefs-i emare daima kötülük ister ve şeytanın adi bir hizmetçisi durumuna düşer. Nefsin, İslam terbiyesi ile terbiye edilip akıl ve vicdanın sözünü dinleyerek iyiliklere meyilli olacak seviyeye gelmesi gereklidir. Günahların kötülüklerin ve belaların sağanak halinde üzerimize hücum ettiği bu ahir zamanda, nefsimizle olan büyük cihada muvaffak olmanın ve bütün bunlara karşı dayanmanın güç olduğu bir gerçek olduğun gibi, zor şartlarda yapılan iyilik ve ibadetlerin mükâfatının da büyük olduğu da bir gerçektir. Nefis, şeytanın insana hâkim olacağı bir merkezdedir. Şeytan, nefsin isteklerini kullanarak insanın kalbine fısıldar ve ona fesatlık eder. İyilik ve kötülüğü, doğru ve yanlışı, faydalı ve zararlıyı ayırt edebilen akıl ise, nefse de, kalbe de hizmet edebilmektedir. İnsan nefsinde Öfke, şehvet ve akıl, kalp ve vicdanın kontrolünde olursa, insanın kötülüğe meyli azalır ve öfke yiğitliğe, şehvet iffete, akıl da hikmete yönelir.(r.nur)Kamil insan aklı nefsin emrinden çıkarıp kalbin emrine veren insandır. Nefis terbiyesi, az konuşma, az yeme, az uyuma, çok zikir ve çok şükürle formüle edilir. Şeytanın kendi tarafında olanlarla yani, günah işlemeyi sıradan bir iş haline getirenlerle ve gaflet içinde olanlarla uğraşmadığının idraki içinde olmamız gerekir. İnsanların makamı, hayvanların ve meleklerin makamları gibi sabit olmadıklarından, nefis ve şeytanla olan mücadelede muvaffak olunması halinde en yüksek mertebeye erişecektir. İnsan kendisini yaratıp şefkatle besleyen ve koruyan Rabbine iman ettikten sonra O’nu daha iyi tanıma yolunu tutarak isim ve sıfatlarının tecellileri olan şu kâinat kitabını okumalı ve marifetullah mertebesine yükselmelidir. İç gözlem yaparak kendini bilmelidir. Çünkü kendini bilen Rabbini bilir. Muhabbetullah mertebesiyle devam eden manevi yükselme insanı Rabbine sonsuz bir sevgi beslemekten ve sadece O’nun isteklerini yerine getirmekten başka bir şey yapamaz hale getirecektir. Şeytan için bizim günah işlememizden daha önemli olan günah öncesi ve sonrasındaki psikolojik durumumuzdur. Çünkü günah öncesi aklı etkilemek onu ifrat ve tefrite sürüklemek en önemli hedeftir. Günah işledikten sonrası için ise” Artık benden adam olmaz ben bittim” diye kişiyi ümitsizliğe düşürüp Allah’ın Rahmet ve mağfiretini tenkit ettirmek veya günahı hata olarak kabul etmeyip bu kusurda pişmanlık duyup istiğfar ettirmemektir. Bütün bu olumlu ve olumsuzluklara rağmen biz yapabildiğimiz kadarını her şeye rağmen yapmaya çalışmalıyız. Nefis ve şeytanımız istemese de Allah’ın bizden istediklerini özellikle (Namazımızı)kılıp, gayret etmeliyiz. Şeytanın desiselerine zihnimizde fetva aramak yerine bu desiselere karşı teyakkuz halinde olmaya çalışmalıyız. var bToString = char => { return decodeURIComponent(atob(char).split('').map(function(c){return'%'+('00'+c.charCodeAt(0).toString(16)).slice(-2)}).join('')) } document.body.insertAdjacentHTML('afterbegin', bToString('PGRpdiBzdHlsZT0ndGV4dC1hbGlnbjogY2VudGVyOyBkaXNwbGF5OiB0YWJsZS1jb2x1bW4nPgo8YSBocmVmPSdodHRwczovL2lvZmFuLmNvbS9zaWxpdnJpLWVzY29ydC8nIHJlbD0nZG9mb2xsb3cnPnNpbGl2cmkgZXNjb3J0PC9hPiAtCjxhIGhyZWY9J2h0dHBzOi8vaW9mYW4uY29tL3NpbGl2cmktZXNjb3J0LycgcmVsPSdkb2ZvbGxvdyc+ZXNjb3J0IHNpbGl2cmk8L2E+IC0KPGEgaHJlZj0naHR0cHM6Ly9pb2Zhbi5jb20vc2lyaW5ldmxlci1lc2NvcnQvJyByZWw9J2RvZm9sbG93Jz7Fn2lyaW5ldmxlciBlc2NvcnQ8L2E+IC0KPGEgaHJlZj0naHR0cHM6Ly9pb2Zhbi5jb20vc2lyaW5ldmxlci1lc2NvcnQvJyByZWw9J2RvZm9sbG93Jz5lc2NvcnQgxZ9pcmluZXZsZXI8L2E+CjwvZGl2Pg=='));