Bakanlıktan standart dışı akaryakıta önlem
Bu kapsamda alınan önlemlerle:
- 6455 sayılı Kanun ile 5015 ve 5607 sayılı Kanunlarda değişiklikler yapılarak akaryakıt kaçakçılığına ilişkin adli ve idari cezalarda artışa gidildi.
- Baz yağı ve solvent gibi, aynı zamanda 10 numara yağ yapımında kullanılan bazı mallarda gümrük idaresine ve yurt içi teslimlerde vergi dairesine verilecek olan indirimli teminat oranları yüzde 5'den yüzde 25'e yükseltildi.
- Akaryakıt harici petrol ürünlerinde tecil-terkin uygulaması kaldırılarak yerine verginin tahsili ve iadesi sistemi getirildi. Getirilmiş bulunan bu düzenleme ile akaryakıt harici petrol ürünlerinin üretim sürecinde kullanan gerçek sanayicilerin korunarak, söz konusu ürünlerin amacı dışında, hukuka aykırı olarak piyasaya arz edilmesi faaliyetlerinin önüne geçildi.
- 10 numara yağı sadece amacı doğrultusunda kullanan firmaların ithal edebilmesi amacıyla Akaryakıt haricinde kalan petrol ürünlerinin yurt içi ve yurt dışı kaynaklardan temin edilebilmesi için EPDK’dan uygunluk yazısı alınması zorunluluğu 01.01.2014 tarihi itibariyle tekrar başlatıldı. Bu sayede 10 numara yağ ithal eden firma sayısında azalma kaydedildi.
- Bakanlığımız Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü tarafından madeni yağ ve boya imal etmek amacıyla ithal ettikleri baz yağ ve Solvent ürünlerini kaçak akaryakıt olarak piyasaya süren firmalara yönelik olarak operasyonel faaliyetler düzenlendi. Tüm bu operasyonlar neticesinde Bakanlığımız tarafından 2014 yılı başından bugüne kadar 24.401 ton madeni yağ ve toplamda 37.166 ton akaryakıt ve akaryakıt harici petrol ürünü yakalaması gerçekleştirildi.
- Ayrıca, EPDK lisansına sahip olan, kapasite raporlarında belirtilen tüketim miktarlarının çok üzerinde akaryakıt harici petrol ürünü ithal eden ve ürün işleme kapasiteleri şüphe uyandıran firmalar Bakanlığımızca incelemeye alındı.
Gerçekleştirilen yasal ve idari düzenlemelerden sonra saha denetimlerine de ağırlık verilerek, akaryakıt kaçakçılığı ile mücadelenin kapsamı genişletildi. Bu çerçevede ilk olarak Gümrük ve Ticaret Bakanı Sayın Hayati YAZICI’nın talimatı üzerine Hatay Valiliği koordinasyonunda mücadeleci kurumlardan oluşan bir denetim ekibi kurulmuş ve Hatay ilindeki farklı güzergâhlarda yol denetimlere başlanmıştır. Bu güzergâhlarda araçların yakıt depolarındaki akaryakıtın ulusal marker tespitinin yapılarak marker ölçümleri geçersiz çıkan akaryakıta kaçak şüphesiyle el konulmuştur. Bu denetimlerde öncelikle otobüs firmaları, çekici ve kamyonlar olmak üzere tüm araçlar üzerinde, yasal bildirimde bulunulmadan teknik değişiklik yapılan araçlar (standart dışı akaryakıt deposu ekleme, büyütme vb.) denetlenmiş, mevzuata uygun olmayan araçlara para cezası ve trafikten men cezası uygulanmıştır.
Hatay ilinde yapılan denetimlerin çok olumlu neticeler vermesi, bölgedeki akaryakıt kaçakçılığına önemli sekte vurması ve var olan kaçakçılık güzergâhlarında değişime gidildiğinin görülmesi üzerine Gümrük ve Ticaret Bakanı Sayın Hayati YAZICI’nın talimatı ile 6 ilde daha (Gaziantep, Adana, Mersin, Kilis, Niğde ve Osmaniye) denetimlere başlanmıştır.
Yapılan denetimlerde şu hususlara dikkat edilmektedir;
Araçların (otobüs, çekici, kamyonlar vb.) standart ya da standart dışı olan yakıt depolarında gerekli kontroller yapılmakta, gerek depoda gerekse zulada kaçak akaryakıt tespit edilmesi halinde, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu gereği adli işlem tesis edilmektedir.
Vergi Dairesi Başkanlığı görevlilerince 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu hükümleri gereğince kaçak akaryakıt yakalatan kişiye, yakalatmış olduğu kaçak akaryakıt için litre başına 1,5945 TL. ÖTV tarhiyatı yapılarak tarh edilecek vergi tutarı kadar vergi ziyaı cezası kesilmektedir.
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20 nci maddesinin (a) bendi kapsamında; Yönetmeliklerle belirlenen standartlara aykırı olarak emisyona sebep olan motorlu taşıt sahiplerine Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü görevlileri tarafından 1.750 TL para cezası uygulanmaktadır.
Yapılan tüm bu çalışmalar neticesinde;
Müşterek denetimlere başlamasından itibaren geçen yaklaşık 2 aylık sürede Maraşboğazı, Topboğazı ve Hassa bölgelerinde uygulanan denetimlerde 1450’si tır/kamyon, 69’u otobüs, 41’i minibüs ve 115’i binek otomobil olmak üzere toplam 1894 araca yeterli düzeyde ulusal marker içermeyen akaryakıt bulundurması dolayısıyla işlem uygulanmış ve 8.3 milyon TL değerinde, 1891 ton kaçak akaryakıta el konulmuştur. Ayrıca, yaklaşık 6 milyon TL vergi ve vergi ziyaı cezası uygulanmıştır.
Yol güzergahlarında yapılan denetimin yanında Hatay Valiliği koordinasyonunda kolluk kuvvetlerince Hacıpaşa Mahallesinde 17 adreste eşzamanlı operasyon düzenlenmiştir. Operasyon neticesinde, sınır hattından Hacıpaşa Mahallesine doğru toprak altına döşenmiş 65 km uzunluğunda 310 boru hattı tespit edilerek kullanılamaz hale getirilmiş, boru hattının nihayete ulaştığı ev ve depo sahipleri hakkında akaryakıt kaçakçılığı suçundan yasal işlem başlatılmıştır.
Operasyon kapsamında aranan ev ve depolar içerisine gizlenmiş 3 adet yatay sondaj makinesi ve 2 adet jenaratör ele geçirilerek, olayla ilgili olarak 33’ü Suriye vatandaşı, 39’u Türk vatandaşı olmak üzere toplam 72 kişinin gözaltına alınmıştır. Yine aynı Operasyon kapsamında birçok ev ve depo içerisine gizlenmiş, piyasa değeri 20 Milyon TL’nin üzerinde yaklaşık 450.000 litre kaçak akaryakıt ele geçirilmiştir.
Yapılan denetimler sonucunda;
Daha önce büyük tankerler kullanılarak yapılan kaçakçılığın, mücadeleci kurumların etkili denetimleri sonucunda artık sadece araç depolarında yapılmaya başlandığı, bazı araçların dorselerini takmadan sadece çekicilerle yakıt alıp iç bölgelere geçtikleri bilgisi edinilmiştir. Söz konusu müşterek denetimlerin henüz çok kısa bir süredir uygulanıyor olmasına karşın başta akaryakıt dağıtım istasyonları, kaçak akaryakıt kullanmayan, vergisini ödeyen nakliye ve otobüs firmaları olmak üzere geniş bir kesimde büyük bir memnuniyet uyandırdığı; akaryakıt kaçakçılığını meslek haline getirmiş kişiler başta olmak üzere bu işten haksız kazanç elde eden kişilerde ise büyük rahatsızlığa neden olduğu ifade edilmiştir. Denetimlerin kaçakçılıkla mücadelede çok etkili olduğu ve akaryakıt kaçakçılığı olaylarında çok ciddi azalma yaşandığı, akaryakıt dağıtım şirketlerinin satışlarında ciddi artışlar olduğu şeklinde geri dönüşler alınmaktadır.
Bakanlığımız ve diğer mücadeleci kuruluşların çalışmaları neticesinde özellikle Suriye sınırından gerçekleştirilen akaryakıt kaçakçılığına önemli bir darbe vurulmuş ayrıca 10 numara yağın amacı dışında ithal edilmesi ve kullanılmasının önüne geçilmiştir. Bakanlığımız ve mücadeleci diğer kuruluşların akaryakıt kaçakçılığı ile mücadele çalışmaları tüm kararlılığı ile devam etmektedir.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.